پوشش رنگ ضد حریق و 6 مزیت آن

نگاهی به پوشش رنگ‌ ضد حریق
جنس رنگ های ضد حریق منبسط شونده (Paint Intumescent) عمدتاً از نوع آلی بوده و تنها چند میکرون ضخامت دارند.

پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده علیرغم ضخامت بسیار کم اولیه، درصورت وقوع حریق با انبساط و ایجاد یک لایه متخلخل با ضخامت بسیار بیشتر از ضخامت اولیه، سطح زیرین خود را در برابر حریق محافظت می کند. پوشش رنگ منبسط شونده ضد حریق عمدتاً بر روی مصالح قابل اشتعال استفاده می شود، تا زمان اشتعال، سطح محافظت شده را به تأخیر انداخته و یا از پیشروی سطحی شعله جلوگیری کند.

برای این منظور لازم است یک توده متخلخل جامد از رنگ ضد حریق منبسط شونده شکل گیرد.لازمه ی این اتفاق آن است که در مرحله اول یک ماده شیمیایی بر اثر سوختن، ماده جامدی از خود برجا بگذارد.ماده جامد باقی از رنگ منبسط شونده از نوع کربن است .

برای این منظور نیاز است تا حداقل سه ماده دیگر وجود داشته باشند که یکی دارای محتوای کربن بالا و دومی دارای عامل اسیدی باشد تا بتواند با ماده اولیه در دمای مناسب وارد واکنش شده و واکنش را به جای احتراق به سمت تشکیل کربن سوق دهد. سومین ماده نیز، ماده تولید گاز است تا در دمای مناسب با آزاد کردن بخار و گاز باعث ایجاد ساختار اسفنجی در باقی مانده ی جامد شود. این نحوه ی عمل رنگ منبسط شونده ضد حریق است.

همان گونه که اشاره شد رنگ های منبسط شونده ضد حریق دارای ترکیبات شیمیایی مختلفی هستند و این ترکیبات باید به گونه ای انتخاب شوند که بتوانند در کنار یکدیگر عملکرد محافظتی مورد نظر را به نمایش بگذارند. معمولاً چهار نوع ترکیب مختلف در رنگ ضد حریق منبسط شونده مورد استفاده قرار می گیرند که عبارت اند از: ترکیب پلی هیدریک برای تولید کربن در حین حریق، عامل آب زدایی، عامل اسفنجی کننده یا تولید گاز و رزین که عامل چسباننده رنگ است. این رنگ های ضد حریق در ضخامت حداکثر 5 میلی متر اجرا شده و می توانند سازه فولادی یا بتنی را تا 2 ساعت در برابر حریق محافظت کنند.

رنگ منبسط شونده ضد حریق زمانی که در معرض آتش قرار می گیرد به دلیل وقوع یک سری واکنش های شیمیایی، گازهای خنک کننده ای آزاد نموده، حجم آن زیاد شده و با حریق مقابله می کند. گفتنی است رنگ ضد حریق منبسط شونده یک لایه عایق زغالی برای عایق سازی تولید می کند که ضخامت آن حتی تا 20 برابر مقدار اولیه رنگ است.

به جای رنگ منبسط شونده ضد حریق مورد استفاده، فوم پف کرده ای که حاوی میلیون ها سلول کوچک مقاوم در برابر حریق است، مقابل آتش قرار می گیرد. این فوم ضد حریق که از رنگ های ضد حریق منبسط شونده حاصل شده است به عنوان عایق، تماس شعله یا آتش را با سطح به تعویق انداخته و به منزله‌ی یک مانع تأخیر انداز از داغ شدن سریع و احتراق سطح زیرین جلوگیری می کند. رنگ ضد حریق منبسط شونده که حالا به فوم عایق تبدیل شده تا حدود دو ساعت از رسیدن حرارت به سطح زیرین جلوگیری می کند و گسترش شعله را به تأخیر می اندازد. درواقع ترکیباتی که در این رنگ ضد حریق منبسط شونده وجود دارد،

می تواند زمان سوختن چندثانیه ای را به ساعت ها تبدیل کند که این خود در شرایط بحران آتش سوزی، یک فرصت حیاتی غیرقابل تصور برای کارهای امداد نجات به شمار می رود. از پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده عمدتاً به منظور حفاظت در شرایط خاص از سازه فلزی و سطوح داخلی ساختمان استفاده می شود.

مزایای رنگ های ضد حریق

رنگ های ضد حریق منبسط شونده در مقایسه با سایر پوشش های مقاوم در برابر حریق، مزایای بسیاری دارند که در زیر به آن ها اشاره شده است.

• اشغال فضای کم
• رنگ ضد حریق منبسط شونده را می توان به طور متوسط از 500 میکرون تا 5500 میکرون روی کلیه سطوح با هر زاویه ای و شکستگی اعمال کرد. درنتیجه رنگ ضد حریق منبسط شونده فضایی را اشغال نکرده، ظرافت کار را حفظ کرده و به عنوان یک پوشش ضد حریق منبسط شونده سازه را در مقابل حریق محافظت می کند؛ لیکن پوشش های معدنی ضد حریق معمولاً در ضخامت چند سانتیمتر اعمال شده و در سازه فلزی، مسلح نمودن آن ضروری است که این موضوع خود باعث اشغال فضای بیشتر نسبت به رنگ های ضد حریق منبسط شونده خواهد شد.
• سرعت و سهولت در اجرا

  

  اجرای پوشش رنگ ضد حریق بر روی چوب

  • پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده پس از مرحله آماده سازی سطح، به راحتی و در زمان کم و با ابزارهای مختلف قابلیت اجرا دارد.
• سبک بودن
  • پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده به لحاظ وزن در واحد مترمربع بسیار کمتر از پوشش‌های ضد حریق بر پایه مواد معدنی است. پوشش های ضد حریق بر پایه مواد معدنی در مواردی از طراحی بار مرده به حساب می‌آیند.
• سهولت در ترمیم
  • نقاطی از سطح پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده که آسیب دیده باشد به وسیله رنگ ضد حریق منبسط شونده به سهولت ترمیم می‌شود.
• ایمنی و بهداشت
  • پوشش رنگ های ضد حریق منبسط شونده ایمن بوده و در زمان بروز حریق گازهای سمی متصاعد نمی کنند.
• جنبه ی اقتصادی
  • بااینکه در نگاه اول به نظر می رسد که پوشش های معدنی ضد حریق مقرون به صرفه تر هستند اما به دلیل تسریع در زمان اجرا، اشغال فضای کمتر، سطح هموارتر و عدم نیاز به هزینه‌های دوباره برای صاف و هموار کردن سطح اجرا شده و میزان مصرف کم، استفاده از پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده از جهاتی و در برخی موارد می‌تواند مقرون به‌صرفه باشد.

انواع رنگهای ضد حریق منبسط شونده
پوشش های رنگ ضد حریق در دسته‌بندی های مختلفی عرضه می شوند. در این میان بخشی نقش منبسط شونده و بخش دیگر نیز نقش دیرسوز کننده را دارند. دسته ای از رنگ ها که نقش منبسط شونده را دارند در ضخامت‌های 0.5 تا 5.5 میلی متر روی کلیه سطوح ازجمله سازه اسکلت فلزی یا همان اسکلت فولادی، بتن، گچ، کابل، چوب و دیگر سطوح می توان اعمال کرد. به محض رسیدن حرارت حاصل از شعله، ضخامت نیم میلی متری رنگ‌ها به حدود 4 تا 5 سانتی متر رسیده و این عمل مانع انتقال حرارت به سطح زیر کار می شود.

دسته ای دیگر نیز که نقش دیرسوز کننده را دارند، معمولاً بر روی سطوح پلیمری، کاغذ، پارچه، چوب، چرم و سایر مواد اعمال می شوند تا در مواقع حریق از سطح زیر کارشان محافظت کنند. این مواد مواقعی که در برابر حریق قرار می گیرند، سوختن بسیار کندی دارند.

 

رنگ ضد حریق منبسط شونده کاربردهای فراوانی دارد که در زیر به چند مورد از آن ها اشاره می کنیم:
– امکان استفاده در محیط‌های داخلی
– استفاده در سازه هایی که شکل ظاهری در آنها اهمیت دارد
– سازه هایی که اشغال فضا در آن ها با اهمیت بوده و یا دارای فضای محدودی هستند
– سازه هایی که در آن ها مدت زمان اجرا و پایان کار اولویت دارد
– سازه هایی که بار مرده آنها بالا است
– سازه هایی که ایمنی و بهداشت در آن ها دارای اهمیت است.

 

نحوه اعمال رنگ ضد حریق
به منظور اعمال پوشش رنگ ضد حریق بر روی سازه فولادی و یا بتنی، پس از آماده سازی سطح، پرایمر مناسب بر روی سطح سازه فولادی کشیده شده و سپس پوشش رنگ ضد حریق اعمال می شود. پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده به سهولت و در زمان بسیار کوتاه و با ابزارهای مختلف امکان اجرا دارد. رنگ های ضد حریق منبسط شونده روی کلیه سطوح قابل اعمال هستند. ضخامت اعمالی رنگ های ضد حریق منبسط شونده بسته به نوع و شکل سازه، ضخامت ورق، شرایط محیطی کاربری، امکانات اطفا حریق و دیگر عوامل تعریف می شود.

هرگاه نقاطی از سطح سازه که به وسیله پوشش های رنگ ضد حریق منبسط شونده پوشانده شده در معرض ضربه قرار گیرد و نیاز به ترمیم داشته باشد، می توان به سهولت سطح آن قسمت از پوشش رنگ ضد حریق منبسط شونده را ترمیم کرد. سطح نهایی رنگ ضد حریق، سطحی صاف بوده و پس از اتمام عملیات پوشش دهی نیازی به هموار کردن سطح نیست.

منبع: شماره 30 ( مرداد ماه 1398) ماهنامه مهندسی ایمنی